Оқиғалар

ИРЖИ ПАЧИНЕКТІҢ ШЫНЫ БАҒЫ

Иржи Пачинектің есімін халықаралық арт-қоғамдастықта таныстырып жатудың өзі артық.  Ол әлемдік заманауи авторлардың арасында көркем шыны бойынша материалды түсініп, нағыз қайталанбас туындыларды жасайтын ерекше шебер ретінде өзінің орнын тапқан. Бұлар  – ерекше әсемдігімен және бірегейлігімен ерекшеленетін әр қилы мүсіндік композициялар, сандаған ыдыстар мен вазалар. Шыныны ежелгі металл ысқырықпен үрлеу әдісін жетілдіре отырып, қайталанбас өнер нысандарын жасауда ол өзінің танымал авторлық стилін дамыта алды

 Чехтың шыны өндірісі ХІІІ ғасырдан бері күні бүгінге дейін, әсіресе негізгі шикізат өндірілетін Ийизир және Лужи тауларында жұмыс істеп келеді. Технологиясы Цельсий бойынша 1900 градусқа дейінгі температурада қызған мөлдір шыны (натрий мен калийдің) кристалдарының балқымасына негізделген. Чех шыны көркемдік мектебінің ерекшелігі – олардың қырларының күрделілігінде, бұйымның бетіне нәзік шілтерлі өрнектердің түсірілуінде. Шыны үрлеу шеберлігі технологиясының сақталуының арқасында чехтың көркем шынысы аймақтық қана емес, әлемдік көркем мәдениеттің көрнекті құбылысына айналды. Қазақстан көрермендеріне Иржи Пачинектің шығармашылығы арқылы бүкіл әлемдік  мәдени мұраның осынау ғажайып бөлігімен танысудың және шебердің өзімен жүзбе-жүз кездесудің қолға түсе бермейтін сәті түсіп отыр.
Иржи Пачинек 1972 жылы Литомержице қаласында дүниеге келді. Новый Бор шыны қаласына алғаш рет келген ол шыны үрлеуші мамандығын таңдап алды. Осы өнерге деген құлшынысы мен еңбегі оны 1414 жылы құрылған, Хржибскідегі шыны зауытына алып келді. Біртіндеп жетілген шеберлігі, шет елдерге жасаған сандаған саяхаты (АҚШ, Германия, Нидерланды, Италия және т.б.) оның тезірек танымал шеберлердің бірі болуына зор ықпал етті. Жеке меншік шеберханасы мен Линдавадағы (Либерецк өлкесі) шыны зауытының ашылуы PAČINEK GLASS брендін жасауға, өзіндік шығармашылық бұйымдарды жасап қана қоймай, шеберлерді осынау күрделі де еліктіргіш өнерге үйретуге мүмкіндік әперді.
«ШЫНЫ БАҒЫ» көрмесі өсімдік әлемі мен жануарлар әлемінің экзотикалық «тұрғындарын» бейнелейтін 30 авторлық туындысын ұсынады. Өзіндік шығармашылық әлемін құра келе, Иржи Пачинек сұлулық пен үйлесімнің басымдығын жар сала айтып, оған нақты және ойдан шығарылған «тұрғындарын» орналастырады. Мұнда саваннның тәкаппар мекендеушілері – зебра, бегемот, буйволдар фантазиялық қызықты түстерімен бірін-бірі толықтырады. Міне, олардың үстінде әдемі көбелек жарқ ете қалып,  кесірткенің желкесінің ұшына асықпай шығып алған. Аспан «тұрғындары» да пайда бола қалған – аспан әміршісі айбарлы қыран қанатын жайып жіберген, сұлу қоқиқаз өзінің иір мойнын сәндей түскен, тотықұс та бірдеңені білгісі келгендей, жан-жағына құмарлана қарайды.
Теңіз түбінің қызықтыра тартатын әлеміне үлкен тақырып арналған. Автордың еркімен бізге осьминогтар мен акулалар, терең суда жүретін балықтар мен қабыршақтар  көрінеді. Жұмбақ та сұлу олар өздері тіршілік ететін табиғат апаттарының энергиясын бейнелейді. Шыны теңіздің терең қою көгін де, аспан күмбезінің жарық бергіш жылжымалы тереңдігін де бәрінен артық беруге мүмкіндік береді..
Пластикалық форманың дәлдігі мен үстіңгі қабаттың бас айналдырар ерекшеліктері – түс пен мөлдірлік көркем бейненің үйлесімі мен мінсіздігін анықтайды.
Иржи Пачинек өзінің көркем әлемінде өзі жұмаққа теңейтін шексіз сұлу әлемді жасаған. Өсімдік әлемі мен жануарлар әлеміндегі нәзік тіршілік иелері шебердің қолынан шыққан Жер бетіндегі шыны жұмақ бағынан орын тепкен. От пен ауаның құдіретінің арқасында, оралымды, қозғалғыш қызған магма суып, аяқталған көркем бейнеге айналып, қажетті формасы мен түске айналуы үшін, жасаушының еркімен өзгерістер тізбегінен өтеді.
Көрменің өтуіне Қазақстан Республикасындағы Чех Республикасының Елшілігі мұрындық болып, қолдау көрсетт. Елші Рудолф Гиклдың сөзімен айтқанда, көрме Чех Елшілігінің Қазақстандағы бірінші ірі мәдени жобасы.  Қазақстандықтардың бұрыннан бәрімізге мәлім болған чех шыны шеберлігінің қабылдануын нығайтатын Чех Республикасының құнды әрі әсем өнер туындыларын ұсынуды мақсат еткен.

Көрме 2020 ж. 1 наурызға дейін өтеді. Суретшімен шығармашылық кездесу 6 ақпан, сағат 9.00-да болады.