Page 17 - Каталог акварель 2019 год для печати
P. 17
орындалған акврельдік парақтар музей қорының мүмкіндіктерін ашқан акварельдің стильдік және
едәуір бөлігін құрайды. жанрлық диапазоны кеңейе түседі. Алуан түрлі
Көрме жетекшілері бұрын қалың көпшілікке формалар мен көлемдердің, реңктер мен түстердің
беймәлім авторлардың акварельдік туындыларын нәзік градацияларының, контрастық үйлесімдер мен
мүмкіндігінше кеңірек таныстыруға ұмтылды. сызықтардың монохромдық мүлтіксіздігінің ойын-
Қазіргі заман суретшілерінің туындылары өз дары, фактураның сезгіштігін беру – өткен күннің
ізашарларының дәстүрлерін одан әрі ілгері бастыра- оқиғаларын және жарқын есте қалған образдарда
тынын, ұрпақтар сабақтастығы және республиканың бүгінгі күннің қоршаған ортасын бейнелейді. Қазіргі
бүкіл өңірінде кәсіби шеберліктің деңгейінің жоғары заман суретшілері дәстүрлерге баға бере отырып,
екені айғақтайды. акварельде бұрын болмаған қуатты үн қату қасиетін
Қазақстандағы акварельдің даму процесін бітіріп, оның эмоциалық үн беруін өзгертуге тыры-
зерделей келе, біз акварель тарихының алғашқы сады. Кескіндемелік ізденістер техникасы сияқты ак-
онжылдығында қалыптасқан негізгі жолдарын варель де суретшіге түстік және жарықтық кеңістік
бөліп алып қарауымызға болады: олар – табиғат құруға, қылқаламды игеру тәсілдерінің шексіз
көріністеріне, адам образына тікелей жүгіну алуандығымен таңғалдыруға жол береді. Бірақ
арқылы өмірлік материалды ұқыпты тану-білу; тек ресми ізденістер ғана заманауи шеберлердің
көркемдік түйіндеуге шығуға, болмыстың мәнін қолтаңбасын анықтамайды. Болмыстың негізін,
түсінуге; соңында, біздің ойымызша, отандық аква- заманымыздың қайнарбұлақтарын тереңірек ұғыну
рель шеберлерінің басты қасиеті болып табылатын бастысы болып қала бермек.
ақиқаттың мәніндегі субъективті реакцияға ұмтылу. М. Біләл, Е. Иоктон, М. Мырзабекова
«Қазақстан акварелі: кеше және бүгін» замандастарының портреттік образдар галереясын
көрмесі бүгінгі күн тұрғысынан қарағанда, ак- жасаса, Т. Мұқатов, М. Сороковская, Қ. Үмбетова,
варель жауһарларын көріп, аңғаруға қолға түсе Т. Байғалиев, Т. Чевтаева, А. Хайрулина туған жерінін
бермейтін мүмкіндік беріп тұр. Республика тұрмысын жырлайды; ал М. Бәйтенов, Қ. Зәкіров,
өнері қалыптасуының әр түрлі кезеңдеріндегі М. Сыздықов, С. Тайнов, А. Шаржанов және т.б.
суретшілердің шығармашылығындағы ерекшеліктер еліміздің бай тарихы мен фольклорына мойын
бізге жақсырақ сезіледі. Уақыт аралығындағы бұрады.
қашықтық акварельдің тұтастығы мен үздіксіздігі Қазақстанда бейнелеу дәстүрлерінің
сақталған Қазақстан мектебі жүріп өткен қиын қалыптасқан сәтінен бастап, шеберлер ұлты мен
жолды көрсетіп, кәсіби шеберліктің деңгейі мен же- кәсіби дайындықтарына қарамастан, уақыттың
келеген туындылардың көркемдік сапасы жайында объективтік жағдайларын сезініп, елімізде және
әділ сөз етуге мүмкіндік береді. халық арасында болып жатқан ауқымды өзгерістерге
Ә. Қастеев атындағы ҚР МӨМ коллекциясынан өз көзқарастарын білдіріп, өздерінің дара
алынған экспонаттар бойынша біз қазіргі кезеңде қолтаңбаларын көрсетуге тырысты.
көркемдік ортаны қалыптастырған дереккөздер Әрбір суретшінің ойы мен сезімдерінің әсе-
мен республика акварель шеберлері ұжымының рінен туындаған Қазақстан кескіндемешілері мен
шығармашылық әлеуеті жайында сөз ете аламыз. графиктерінің қайталанбас акварельдері дәуірдің
Қазақстан табиғатының сан алуандығы мен көркем деректері бола алады, шығармашылық тұл-
ауқымы түрлі буын суретшілерінің шығармашы- ғаның тууы мен қалыптасуын қадағалауымызға мүм-
лығындағы басты тақырып болып келеді. Туынды- кіндік береді, сонымен бірге уақытты ұғынудың әрі
лары көрмеге қойылған суретшілердің әрқайсысы еліміз тарихының маңызды элементі болып табы-
дара кескіндемелік-пластикалық образ жасап, қор- лады. Ерекше нұрлы кеңістік пен түстік симфония-
шаған әлемді ұғыну мен зерттеудің өзіндік тәсілдерін ларды іздестіру Қазақстан акварелінде әрқашан да
тапқан. Табиғат көріністерінің авторлары Қ. Ақашев, қоғамда болып жатқан оқиғаларға шығармашылық
Е. Ахаев, Е. Т. Батанов, Е. Безбородов, М. Бекенов, тұлғаның рухани жұмысымен ширыққан жауапкер-
М. Ведерников, Т. Дайырбаев, О. Кацюба, К. Көдеков, шілік сезімімен ұштасады.
Т. Көшербаев, М. Қаңтарбаев, Т. Қожағұлов, Н. Ми-
лютина, Ж. Натбаев, М. Нысанбаев, Б. Сейсенханұлы,
Р. Сүлейменов, Е. Тё, Ю. Харченко – акварель есігін Светлана Көбжанова,
батыл ашып кірген суретшілер. өнертану ғылымдарының кандидаты
Қазақстан кескіндемешілерінің шығармашы-
лығында натюрморт ешқашан да басты жанр болып
есептелмеген, алайда О. Коломыцева, Л. Кузне-
цова, Г. Мәдибиева және тағы басқалардың тұнық
табиғаттың есте қалар сәттерін сипаттайтын ком-
позициялары академиялық өнердің стильдік және 1. Полонская Н.А. Дополнительные сведения
образдық-пластикалық ерекшеліктерін сақтаған к биографии Н.Г. Хлудова. Междунар. научная
конференция «Художественный музей и его роль
ерекше кескіндемелік тақырып ретінде қабылданады. в контексте современной культуры». – Алматы: ГМИ РК
Еліміздің тарихы мен тұрмысына ден қоятын им. А. Кастеева, 2003.
болсақ, шексіз колористік және техникалық
АКВАРЕЛЬ КАЗАХСТАНА: ВЧЕРА И СЕГОДНЯ 17
